W najbliższym czasie spodziewać się należy, iż Polska będzie miała fundusze w ramach Krajowego Planu Odbudowy, które będą przeznaczona na cyfryzację w ochronie zdrowia. Jest to dość konkretna kwota funduszy, która stanowi wręcz tutaj cywilizacyjną szansę rozwojową, ale jednocześnie należy również pamiętać o cyberbezpieczeństwie, bowiem hakerzy nie omijają w swych działaniach również szpitali.
Co jest zatem najistotniejsze, gdy mówimy o pieniądzach przeznaczonych na cyfryzację w ochronie zdrowia?
Generalnie w ramach Krajowego Planu Odbudowy (KPO) na ochronę zdrowia zaplanowano prawie 18,0 mld zł i należy zakładać, iż część z tych pieniędzy przeznaczona zostanie na cyfryzację opieki zdrowotnej. Tutaj należałoby podkreślić, że co kilka lat mamy cywilizacyjną szansę, wspieraną funduszami europejskimi, która pozwala wejść na wyższy poziom informatyzacji nie tylko szpitalom, ale również przychodniom, jak i tym, którzy stoją za organizacją opieki zdrowotnej, a zatem Ministerstwu Zdrowia, Narodowemu Funduszowi Zdrowia oraz samorządom terytorialnym.
Z zaplanowanych 18,0 mld zł na cyfryzację opieki zdrowotnej przeznaczonych zostanie 4,5 mld zł, co stanowi olbrzymią wartość, którą powinno nam się udać wykorzystać we właściwy sposób. Już obecnie urzędnicy Ministerstwa Zdrowia, którzy odpowiadają za rozliczenie i wydatkowanie środków finansowych podzielili fundusze na kilka transz. I tak największa transza, w okolicach ponad 1,0 mld zł trafi do Centrum e-Zdrowia i będzie wydatkowana na projekty związane ze sztuczną inteligencją. Następne transze, w wysokości około 1,0 mld zł będą przeznaczone na wyspecjalizowane projekty kliniczne w zakresie projektów onkologicznych czy też kardiologicznych. A ponadto kolejne transze trafią do świadczeniodawców, czyli właśnie szpitali oraz przychodni.
Zgodnie z założeniami opracowanymi przez urzędników Ministerstwa Zdrowia, środki finansowe będą podzielone na kilka grup i największą stanowi wsparcie rozwoju elektronicznej dokumentacji medycznej. Niewątpliwie jest to słuszne, bowiem taka dokumentacja powinna być fundamentem cyfryzacji opieki zdrowotnej. Tutaj właśnie bowiem gromadzone są wszystkie dane o zdrowiu i leczeniu i mogą być one współdzielone między lekarzy i placówki ochrony zdrowia, gdzie pacjenci się leczą. Dzięki takim pieniądzom wdrażany już jest od kilku lat program elektronicznej dokumentacji medycznej, który teraz powinien mocno przyspieszyć.
Jednocześnie należy zakładać, iż pojawią się nowe cyfrowe dokumenty, które wzbogacą 6 istniejących już obecnie, opisanych jako obowiązkowe. Przewiduje się, że takowych dokumentów będzie w sumie 10, a wdrożenie tego we wszystkich szpitalach jest olbrzymim przedsięwzięciem. Istnieje jednak realna szansa na to, że właśnie w ramach KPO uda się to zrealizować.
Druga grupa środków finansowych przeznaczona zostanie na sztuczną inteligencję i tego typu projekty będą nadzorowane przez Centrum e-Zdrowia, natomiast na dostawcach oprogramowania i rozwiązań dla szpitali oraz przychodni spoczywać będzie dostarczenie programów wspieranych sztuczną inteligencją. Tutaj chodzi o to, by dostęp lekarzy i pacjentów do danych był coraz lepszy i by możliwości jakie niesie ze sobą sztuczna inteligencja widoczne były w codziennej pracy medyków, a nie tylko w diagnostyce, jak chociażby obecnie.
W powyższym aspekcie trzecią grupą projektów są projekty integracyjne, gdzie wiele osób zajmujących się opieką zdrowotną od strony IT dostrzega pewne braki w integracji rozwiązań, jakie znajdują się w szpitalach. Niestety w tym momencie mamy do czynienia z nienależytym gromadzeniem danych i ich wymiennością oraz integralnością z centralnymi systemami, stąd też tak istotna jest tutaj integracja wszystkich danych i systemów. Kolejne grupy to systemy apteczne oraz wspomagające zarządzanie szpitalem, jakością oraz przepływem danych, które pozwolą bardziej efektywnie zarządzać placówkami medycznymi.
Czy zatem mamy już rozwiązania, które wychodzą naprzeciw potrzebom w zakresie cyfryzacji opieki zdrowotnej?
Niewątpliwie od wielu już lat dostawcy rozwiązań w informatyce medycznej przygotowują pewne grupy produktów, które mogą być obecnie skutecznie wdrażane. Przykładowo przedsiębiorstwo Asseco Poland we współpracy z Kancelarią Rymarz Zdort Maruta przygotowało „Przewodnik dla podmiotów leczniczych”, który w prosty sposób pozwala przygotować wnioski, jakie niedługo będą wymagane ze strony Ministerstwa Zdrowia w ramach naboru do programu KPO. Tutaj dość jasno pokazana została lista produktów już istniejących oraz przygotowywanych w ciągu ostatnich lat, które wpisują się w obecne cele i będą bardzo dobrze realizowały kamienie milowe, jakie nasz kraj zobowiązał się osiągać w ramach realizacji KPO. Dla każdego z zagadnień przygotowanych zostało kilka czy też kilkanaście produktów, z których szpitale i świadczeniodawcy mogą wybierać, w zależności od swych potrzeb oraz składać wnioski do odpowiednich organów o przyznanie środków finansowych.
Niewątpliwie bardzo istotne jest to, iż wraz z postępem cyfryzacji rośnie znaczenie cyberbezpieczeństwa, a w sektorze ochrony zdrowia ma to szczególny wymiar. W roku ubiegłym urzędnicy Ministerstwa Zdrowia przeznaczyli na cyberbezpieczeństwo kilkaset milionów złotych, w tym roku jest to troszkę mniej, natomiast w roku 2025 budżet na to zagadnienie zapewne znowu wzrośnie.
Wiadomym jest, iż cyberbezpieczeństwo jest wyzwaniem naszych czasów i problemy z tym związane nie omijają również opieki zdrowotnej. Tutaj niejednokrotnie już można było dowiedzieć się z prasy czy też z własnych doświadczeń o próbach czy też niestety udanych włamaniach do ośrodków opieki zdrowotnej, o wyciekach danych, w tym laboratoryjnych, czy też o szyfrowaniu danych szpitalnych. Cyberprzestępcy stosują tutaj różne metody i tak naprawdę nie jesteśmy w stanie zapobiec w 100,0%-ach kradzieżom, jak i włamaniom, jednak należy przygotować się do nich coraz lepiej, aby skutki takowych działań były jak najmniej odczuwalne.
Od strony dbania o cyberbezpieczeństwo niewątpliwie istotne są same produkty czy też oprogramowanie, które powinno być regularnie badane i testowane, natomiast by cyberbezpieczeństwo osiągnęło odpowiedni poziom należy podejmować też inne działania. Tutaj bowiem przygotowanie oprogramowania jest jedynie częścią działań, które należy podjąć, bowiem pozostałe działania dotyczą chociażby zagadnień organizacyjnych, infrastrukturalnych, jak i też zmiany naszej świadomości. Niewątpliwie na co dzień słyszymy już o wykradaniu tożsamości, podszywaniu się pod strony internetowe banków czy też próbach włamania się na nasze konto w różnych instytucjach, co coraz częściej dotyka również placówek opieki zdrowotnej. By temu wszystkiemu przeciwdziałać należy prowadzić specjalne szkolenia, uczulać dyrekcje placówek opieki zdrowotnej, ale też i dbać o coraz większą świadomość pracowników, jak również przeznaczać na to coraz większe środki finansowe.
Podsumowując, w ramach Krajowego Planu Odbudowy przewiduje się, iż na cyfryzację w ochronie zdrowia przeznaczonych zostanie w najbliższym czasie 4,5 mld zł. Niewątpliwie jest to dość istotny zastrzyk finansowy, który powinien stanowić pewną szansę cywilizacyjną w zakresie elektronizacji tej dziedziny gospodarki naszego kraju. W tym aspekcie takim fundamentem cyfryzacji opieki zdrowotnej powinna być elektroniczna dokumentacja medyczna i jej prawidłowe funkcjonowanie. Ona bowiem może wspomóc zarówno pracę lekarzy, jak i sam proces leczenia wśród pacjentów. Jednakże bardzo ważnym zagadnieniem, poza rozwojem cyfryzacji w ochronie zdrowia, jest również dbanie o cyberbezpieczeństwo, bowiem tutaj hakerzy niewątpliwie nie omijają szpitali w swych działaniach. I tutaj bez odpowiedniej współpracy, bez odpowiednich szkoleń czy też zwiększania świadomości ludzi, trudno będzie mówić o odniesieniu sukcesu. Natomiast z drugiej strony rozwój cyfryzacji tej dziedziny jest dziejową koniecznością naszego kraju i to z wykorzystaniem wszystkich możliwych opcji, zatem łącznie z możliwościami, jakie daje nam sztuczna inteligencja.