Okazuje się, iż farmaceuci mogą już dokonywać szczepień w aptekach. Wystarczy bowiem, iż właściciel placówki wydzieli odpowiednie pomieszczenie i zadba o wymagane ustawą wyposażenie. Oczywiście szczepień mogą wówczas dokonywać ci z nich, którzy ukończyli specjalistyczny kurs zakończony egzaminem.
Jak zatem na dziś wyglądają przepisy zezwalające na prowadzenie szczepień w aptekach?
Otóż 29 maja bieżącego roku weszła w życie ustawa z dnia 15 kwietnia 2021 roku o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2021 r. poz. 981).
Na jej mocy nowelizacji uległ art. 86 ustawy z dnia 6 września 2001 roku – Prawo farmaceutyczne, do którego dodano ust. 8a w brzmieniu:
„w aptekach ogólnodostępnych, spełniających wymagania określone w przepisach wydanych na podstawie art. 97 ust. 5 i art. 98 ust. 5, mogą być przeprowadzane szczepienia ochronne zgodnie z przepisami ustawy z 5 grudnia 2008 roku o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi.”
Taki zapis generalnie umożliwia farmaceutom wykonywanie szczepień w aptekach, stanowiąc niejako dopełnienie dwóch innych aktów prawnych, mianowicie:
- ustawy z dnia 10 grudnia 2020 roku o zawodzie farmaceuty, uprawniającej farmaceutów do wykonywania szczepień (weszła w życie 16 kwietnia 2021 r.)
- rozporządzenia ministra zdrowia z dnia 8 kwietnia 2021 roku w sprawie kwalifikacji osób przeprowadzających badanie kwalifikacyjne i szczepienie ochronne przeciwko COVID-19, na którego mocy farmaceuci po ukończeniu szkolenia zyskali prawo do przeprowadzania badań kwalifikacyjnych osób w celu wykluczenia przeciwskazań do wykonywania szczepienia przeciwko COVID-19, a następnie wykonania szczepienia (weszło w życie 9 kwietnia 2021 r.)
Taki stan rzeczy spowodował, iż wielu farmaceutów posiadało już odpowiednie uprawnienia, jednak brakowało regulacji, by same szczepienia wykonywać w aptece. I obecnie, po 29 maja bieżącego roku nie ma już przeszkód, by szczepienia mogły być tam wykonywane.
Jakie zatem wymogi należy spełnić, by akcja szczepień mogła zostać przeprowadzona przez farmaceutę w aptece?
Otóż szczegóły dotyczące wymogów nie są jeszcze do końca sprecyzowane, gdyż rozporządzenie ministra zdrowia w tym zakresie jest jeszcze w fazie konsultacji. Tym niemniej projekt owego rozporządzenia tak naprawdę stwarza dwie alternatywne możliwości zorganizowania miejsca do przeprowadzania szczepień ochronnych. Otóż mogą one zostać przeprowadzone w:
- pomieszczeniu administracyjno- szkoleniowym, gdy nastąpi odpowiednie czasowe rozdzielenie funkcji pełnionych przez to pomieszczenie oraz powstanie odpowiednia procedura określająca sposób dostępu i korzystania z tego pomieszczenia
- izbie ekspedycyjnej, gdy wydzielony zostanie w niej obszar gwarantujący bezpieczeństwo oraz poszanowanie intymności i godności pacjentów
- odpowiednie wyposażenie sali do szczepień w tym stolik zabiegowy, urządzony i wyposażony stosownie do zakresu wykonywanych szczepień
Ów projekt rozporządzenia nie określa minimalnej powierzchni jaką posiadać powinno pomieszczenie do przeprowadzania szczepień. Jednakże właściciele aptek pamiętać muszą, iż zgodnie z aktualnym brzmieniem rozporządzenia z dnia 30 września 2002 roku w sprawie szczegółowych wymogów, jakim powinien odpowiadać lokal apteki, izba ekspedycyjna apteki ogólnodostępnej nie może stanowić pomieszczenia przechodniego i zawsze musi być usytuowana na pierwszej kondygnacji naziemnej budynku.
Z kolei wymogi odnośnie wyposażenia apteki ogólnodostępnej, by móc w niej przeprowadzać akcję szczepień, są następujące (wynikają z projektu rozporządzenia, o którym mowa wcześniej):
- stolik zabiegowy, urządzony i wyposażony stosownie do zakresu wykonywanych szczepień
- zestaw do wykonywania iniekcji i opatrunków
- pakiety odkażające i dezynfekcyjne
- dozownik ze środkiem dezynfekującym
- środki ochrony osobistej
- pojemnik z ręcznikami jednorazowego użytku i pojemnik na zużyte ręczniki
- pojemnik na zużyte strzykawki i igły oraz pojemniki na zakaźne materiały medyczne
- roztwór do wstrzykiwań adrenalinum
- termometr bezdotykowy do pomiaru temperatury ciała
- sprzęt komputerowy z dostępem do Internetu
Z kolei od samego farmaceuty, który miałby prowadzić akcję szczepień, wymaga się, by w ramach doskonalenia zawodowego odbył odpowiednie certyfikowane szkolenie w zakresie szczepień ochronnych, zakończone egzaminem. Co ważne, obowiązek zapewnienia, by farmaceuta posiadał takie kwalifikacje, spoczywa na właścicielu apteki.
Co jeszcze jest istotne w kontekście szczepień ochronnych prowadzonych przez farmaceutów w aptekach?
Otóż skutkiem wykonywania szczepień w aptekach jest rozszerzenie odpowiedzialności aptek i farmaceutów o odpowiedzialność za nienależyte wykonanie świadczenia i szkody, które powstały (czyli za potencjalne powikłania wynikające z niezgodnego ze sztuką medyczną wykonania szczepienia).
Stąd też zasadnym wydaje się nałożenie na farmaceutów obowiązku zawarcia umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej. Aktualnie obowiązek zawarcia takiego ubezpieczenia ciąży na podmiotach leczniczych czy też lekarzach wykonujących działalność leczniczą jako indywidualną praktykę lekarską. Niewykluczone jednak, iż wkrótce ustawodawca rozszerzy ów obowiązek również na farmaceutów.
Wartym odnotowania jest również fakt, iż w przypadku pojawienia się powikłań poszczepiennych w następstwie zabiegu wykonanego w aptece, lecz zgodnie ze sztuką medyczną, odpowiedzialność poniesie producent szczepionki bądź ewentualnie Skarb Państwa za dopuszczenie przez Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych szczepionki do obrotu. W tym kontekście odpowiedzialność spoczywa również na Komisji Europejskiej, jeżeli podjęta przez nią decyzja o dopuszczeniu którejś ze szczepionek do obrotu była niezgodna z prawem unijnym.
Co jeszcze ma znaczenie dla farmaceutów, pragnących uczestniczyć w akcji szczepień?
Otóż projekt ministerialnego rozporządzenia zakłada również, iż apteka ogólnodostępna będzie miała obowiązek utylizacji odpadów medycznych poszczepiennych zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa.
Zatem odpady takie powinny być zbierane, w zależności od ich rodzaju, do oznaczonych odpowiednim kolorem pojemników lub worków jednorazowego użytku z folii polietylenowej albo do pojemników wielokrotnego użycia. Ważnym w tym kontekście jest to, iż worki takie należy wymieniać tak często, jak pozwalają na to warunki przechowywania oraz właściwości odpadów medycznych, jednak nie rzadziej niż co 72 godziny (w przypadku opadów wysoce zakaźnych czas ten jest skrócony do 24 godzin).
Podsumowując, zatem obecnie nic już nie stoi na przeszkodzie, by właściciele aptek uruchomili w nich punkty do prowadzenia szczepień ochronnych. Warunkiem jednakże powstania takiego punktu jest odpowiednie przeszkolenie farmaceutów, potwierdzone stosownymi certyfikatami, jak i właściwe ich wyposażenie i usytuowanie. Same szczepienia prowadzone w aptece są dla właścicieli tych placówek szansą na dodatkowe źródło dochodów, a dla pacjentów – poszerzeniem możliwości poddania się szczepieniu przeciwko COVID-19.
https://pramed.pl/aktualnosci/oddychaj-w-domu-zdrowo-dzieki-oczyszczaczom-powietrza/