Resort zdrowia planuje zrobienie porządków na liście zawodów medycznych. Mowa jest o nowych zawodach i stworzeniu ścieżek awansu zawodowego dla kolejnych medycznych profesjonalistów. Jednakże sami zainteresowani twierdzą, iż jeśli te zmiany mają przyciągnąć do pracy w ochronie zdrowia, muszą za tym pójść lepsze zarobki.
O jakich nowych zawodach jest mowa w projekcie autorstwa resortu zdrowia?
Projekt nowego rozporządzenia w sprawie kwalifikacji wymaganych od pracowników na poszczególnych rodzajach stanowisk pracy w podmiotach leczniczych niebędących przedsiębiorcami przewiduje pojawienie się nowych zawodów, między innymi:
- asystent zdrowia publicznego
- inżynier biomedyczny
- koder medyczny
- edukator ds. stomii
- pełnomocnik ochrony informacji niejawnych
- specjalista neurologopeda
- specjalista surdologopeda
- psychoterapeuta dzieci i młodzieży
- technik sterylizacji medycznej
- optometrysta
- koordynator do spraw pakietu onkologicznego
- operator procesu dekontaminacji
- pracownik ochrony w ośrodku psychiatrii sądowej
Rolą tego nowego rozporządzenia jest dostosowanie wymagań kwalifikacyjnych na poszczególnych stanowiskach pracy do zmieniającego się rynku pracy w ochronie zdrowia i systemu kształcenia kadr medycznych. Generalnie zmiany te zapowiadane były już w poprzedniej kadencji parlamentarnej i mają one nie tylko wprowadzić nowe zawody, by te istniejące odciążyć, ale i uczynić pracę w placówkach medycznych bardziej atrakcyjną poprzez umożliwienie awansu i specjalizowanie się w wąskiej dziedzinie.
Z czego wynika konieczność zmian w zakresie listy zawodów medycznych?
Otóż część nowych regulacji wynika z potrzeby dostosowania regulacji do nowych zasad szkolenia. W wielu zawodach zaprzestano bowiem nauki w technikach, wymagając wyższego poziomu wykształcenia. Przykładowo w zawodach technik sterylizacji medycznej czy też starszy technik sterylizacji medycznej rozpoczęto kształcenie w szkołach policealnych. Zmiany dotykają też również elektrokardiologów.
Jak zauważa Cezary Staroń, przewodniczący Ogólnopolskiego Związku Zawodowego Techników Medycznych Elektrokardiologii, podobnie jak w przypadku innych zawodów, tak i technik elektrokardiologii już dawno przeszedł drogę podnoszenia kwalifikacji, gdyż już od 20 lat elektrokardiologów kształci się w systemie licencjackim, a później magisterskim. Tymczasem nadal panuje przekonanie, iż zawód ten wykonują technicy, co przekłada się na niższe wynagrodzenie.
Tymczasem uwzględnienie, iż dana funkcja wymaga studiów wyższych, a nawet specjalizacji powinna oznaczać wyższą pensję, gdyż ustawa z dnia 8 czerwca 2017 roku o sposobie ustalania najniższego wynagrodzenia zasadniczego niektórych pracowników zatrudnionych w podmiotach leczniczych (Dz.U. z 2020 r., poz. 830) uzależnia poziom płac od kwalifikacji.
Co wzbudza wątpliwości związkowców z branży medycznej?
Otóż związkowcy ze służby zdrowia wskazują na problem awansu zawodowego. Nowe rozporządzenia ma bowiem umożliwić awans pracownikom, dla których dotychczasowe regulacje takiej możliwości nie przewidywały. Mowa tutaj o takich zawodach, jak:
- fizyk medyczny
- inżynier medyczny
- higienistka szpitalna
- pracownik socjalny
- statystyk medyczny
- sanitariusz
Jednakże jak przekonują przedstawiciele Ogólnopolskiego Związku Zawodowego Psychologów (OZZP), samo stworzenie ścieżki awansu nie będzie atrakcyjne, gdy nie będzie się wiązało z odpowiednim, zróżnicowanym wynagrodzeniem. Zwłaszcza w sytuacji, gdy pracownik często sam musi finansować podnoszenie przez siebie kwalifikacji.
Przykładowo, obecnie szkolenie specjalizacyjne oraz akredytowane kursy psychoterapii są bardzo kosztowne (ich cena waha się od 25 do 60 tys. zł), a w obecnym systemie uzyskanie tytułu specjalisty w dziedzinie psychologii klinicznej wiąże się dla pracowników placówek medycznych z podwyżką rzędu kilkudziesięciu złotych brutto przy pracy na pełnym etacie, a przeciętne wynagrodzenie psychologa w szpitalu wynosi około 3 tys. zł.
Stąd też zdaniem przedstawicieli OZZP awans stanowiskowy dla pracowników ochrony zdrowia będzie atrakcyjny jedynie wówczas, gdy wynagrodzenie pozwoli zrekompensować włożony w to wkład finansowy.
Wartym rozważenia pomysłem byłoby też skrócenie stażu pracy wymaganego na poszczególne stanowiska, by awans zawodowy na najwyższy możliwy szczebel nie pochłaniał co najmniej połowy czasu aktywności zawodowej w ciągu życia, jak jest obecnie w wielu zawodach medycznych.
Kto również zgłasza zastrzeżenia do projektowanych zmian?
Otóż zgłasza je również Polskie Towarzystwo Ratowników Medycznych (PTRM), które postuluje szersze otwarcie furtki do awansu, proponując, by na stanowisku zastępcy kierownika do spraw lecznictwa mogły być zatrudnione nie tylko osoby posiadające tytuł lekarza i tytuł specjalisty w dziedzinie medycyny, lecz również osoby wykonujące inny zawód medyczny oraz posiadające tytuł magistra w dziedzinie nauk medycznych lub nauk o zdrowiu (pod warunkiem przykładowo 10-letniego stażu pracy w zawodzie).
Taka zmiana otworzyłaby możliwość awansu na te stanowiska chociażby ratownikom medycznym. PTRM postuluje także rozszerzenie listy zawodów medycznych o stanowiska zastępcy kierownika do spraw ratownictwa medycznego oraz dyrektora/zastępcy dyrektora do spraw ratownictwa. Ponadto wskazanym byłoby też umożliwienie ratownikom medycznym obejmowania funkcji kierownika komórki organizacyjnej zakładu leczniczego.
Na co jeszcze mają mieć wpływ projektowane przepisy?
Otóż mają one również ustalić ścieżkę awansu zawodowego pielęgniarek i położnych. Jednakże zdaniem Iwony Borchulskiej, rzeczniczki Ogólnopolskiego Związku Zawodowego Pielęgniarek i Położnych (OZZPiP), taka zmiana niewiele znaczy. Nawet bowiem utworzenie nowego stanowiska edukatora ds. stomii (dla coraz liczniejszego grona pacjentów z przetokami jelitowymi i moczowymi) nie jest niczym nowym, tylko tak naprawdę usytuowaniem w przepisach czynności, które już od lat z powodzeniem są przez pielęgniarki wykonywane.
Podsumowując, resort zdrowia planuje przeprowadzenie uporządkowania na liście zawodów medycznych. Zmiany wynikają z jednej strony z usankcjonowania obecnego stanu rzeczy, jak i przewidywań co do rozwoju branży medycznej. Jednak środowiska medyczne zgłaszają do projektu szereg merytorycznych uwag, zarzucając ponadto projektodawcom, iż w ślad za zmianami nie idzie odpowiednia gratyfikacja finansowa.