Okazuje się, iż moda pozbawia niektórych pacjentów dostępu do leków. W tym kontekście mowa jest szczególnie o dostępie do leków na cukrzycę, takich jak ozempic, liraglutyd, trulicity oraz victoza. To nie tylko bardzo znacznie podnosi cenę nie refundowanej wersji tego leku, lecz również stanowi zachętę dla fałszerzy. A wszystko to przez to, iż leki te są stosowane również w celu zbicia wagi.
Co jest zatem istotne w kontekście problemów z dostępem do leków na cukrzycę?
Zasadniczo problemy z dostępem do leków na cukrzycę, takich jak ozempic, liraglutyd, trulicity oraz victoza, które stosowane są również po to, by zbić wagę, obrastają wręcz anegdotami. Jak bowiem zauważa prof. Krzysztof Strojek, specjalista diabetologii ze Śląskiego Uniwersytetu Medycznego, pośród pacjentów mówi się wręcz, iż by zdobyć wyżej wymienione leki, należy uwieść farmaceutkę.
To wszystko niestety rodzi spore problemy, bowiem pacjenci z cukrzycą typu 2 i otyłością nie mogą dostać skutecznej terapii. Można im wówczas jedynie zaproponować, by ograniczyli wielkość posiłków i zwiększyli aktywność fizyczną, bowiem wtedy w sposób korzystniejszy spalają tkankę tłuszczową i redukują masę ciała. Niestety bez leku wraca im jednak apetyt i radość z jedzenia, co akurat w tym wypadku jest efektem niekorzystnym, przynajmniej z punktu widzenia fizjologii, bowiem przyrost masy ciała powoduje pogorszenie czasu wyrównania poziomu cukru.
W powyższym aspekcie Angelika Talar-Śpionek z portalu GdziePoLek.pl podkreśla, iż obecnie refundowany ozemoic, czyli lek przeznaczony dla pacjentów z cukrzycą typu 2 jest praktycznie nieosiągalny. Mniej niż 1,0% aptek deklaruje dostępność, a gdy tylko pojawia się nowa dostawa, lek tak naprawdę znika. Natomiast jeżeli chodzi o nierefundowany ozempic, który jest sprowadzany w sytuacji niedoborów na rynku, za zgodą resortu zdrowia w ramach importu interwencyjnego z innych krajów Unii Europejskiej, obecnie posiada go raptem 11,0% aptek.
W związku z tym brak tegoż leku bardzo mocno podnosi jego cenę. W wersji nie refundowanej obecnie koszt jednego miligrama waha się od 719,99 zł do 4.785,00 zł za jeden z wstrzykiwacz. Dla porównania cena tego samego leku refundowanego, to 403,45 zł (w opcji bez dodatkowej zniżki). Jednakże dla pacjentów objętych wskazaniami refundacyjnymi cena wynosi 127,59 zł, a dla seniorów ze wskazaniami do refundacji lek ten jest dostępny bezpłatnie.
W powyższym temacie Bożena Janicka, prezeska Porozumienia Pracodawców Ochrony Zdrowia, podkreśla, iż liczba pacjentów zgłaszających się po receptę na ozempic niestety drastycznie wzrosła. W tym kontekście wieści o jego działaniu rozchodzą się pocztą pantoflową, bo przecież reklamy jako takie leku, który działa na odchudzanie, nie ma. Pacjenci tłumaczą, że ozempic jest stosowany przy odchudzaniu nie tylko w USA, ale również w krajach Unii Europejskiej. Jeśli natomiast pacjent nie spełnia wymogów zgodnych z charakterystyką produktu leczniczego, należałoby odmawiać wystawienia mu recepty.
Niestety jednak nie wszyscy pacjenci chcą i potrafią zrozumieć to, iż lek ten powinien być stosowany jedynie w przypadku leczenia cukrzycy. Jeden z lekarzy diabetologów opowiada wręcz, iż miał kiedyś pacjentkę, która powiedziała, że nie wyjdzie z gabinetu, jeśli nie przepisze jej tego środka na odchudzanie. Pacjentka ta nie miała żadnych wskazań do stosowania leku, jej BMI był w normie, ze wskazaniem na niski, lecz koniecznie chciała schudnąć. Powiedziała ona nawet, że pracuje jako prawnik i jeżeli nie dostanie recepty, poda lekarza do sądu.
Niewątpliwie sytuacja wygląda tak, iż zdarza się, że zdrowi pacjenci proszą o ów cudowny lek na odchudzanie i lekarze wówczas powinni odmawiać wypisania recepty, tłumacząc takim pacjentom, że w ich przypadku sprawdzi się znacznie lepiej zdrowa dieta i ruch, co stanowi podstawę wiary w sens edukacji.
O czym jeszcze warto pamiętać w kontekście problemów z dostępem do leków na cukrzycę?
Generalnie prośby o wystawienie recepty na lek na cukrzycę mają obecnie lekarze niemalże wszystkich specjalizacji. W tym zakresie przykładowo łódzki ortopeda wskazuje, iż swojej szczupłej znajomej powiedział w pewnym momencie, że przy jej masie zastosowanie tego leku sprawi, iż ubędzie jej nie tylko masy tłuszczowej, lecz także masy mięśniowej, a serce też jest mięśniem i dopiero to ją przekonało, by tego leku nie brać. Z kolei lekarz będący rezydentem onkologii takie dyskusje z pacjentami kwituje pytaniem o ich BMI. Jeżeli bowiem jest ono w normie to mówi, że nie ma wskazań do stosowania tego leku, a jak są wskazania – wysyła po prostu do lekarza diabetologa.
Niestety nie każdy lekarz jest odporny na prośby pacjentów, stąd też coraz powszechniejsze problemy z dostępem do tego leku, który jest niezbędny pacjentom z cukrzycą, a niekoniecznie tym, którzy chcą po prostu schudnąć. Zdaniem Pauliny Front, farmaceutki z podkrakowskich Niepołomic, część pacjentów bez wskazań recepty na ozempic zdobywa poprzez receptomaty. Poza tym oferty dotyczące sprzedaży leków znaleźć można na forach czy też mediach społecznościowych, w tym również i tych przeznaczonych dla osób z cukrzycą i otyłością. Zdarza się często, iż sprzedający zamieszczają je w komentarzu i zachęcają do nawiązania kontaktu w wiadomości prywatnej.
W tym zakresie Główny Inspektor Farmaceutyczny przyznaje, iż nadmiarowe stosowanie leków na cukrzycę w celu kosmetycznej utraty wagi poza wskazaniami medycznymi budzi poważne obawy. Odnoszą się one do stosowania produktów leczniczych celem kontrolowania masy ciała przez osoby bez otyłości lub osoby z nadwagą, które nie mają problemów zdrowotnych związanych z wagą. Wspomniane zastosowanie leków na cukrzycę jako cudownych leków na odchudzanie często pojawia się w mediach czy też portalach społecznościowych, co niestety pogłębia istniejące niedobory i ma poważne konsekwencje dla zdrowia publicznego. Niedobory tych leków utrzymują się również w krajach członkowskich Unii Europejskiej i to już od 2022 roku, gdzie prognozy są takie, iż również będą te problemy przez cały rok 2024, co wynika z ograniczenia mocy produkcyjnych, jak i zapotrzebowania.
Całkiem niedawno przedstawiciele Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) przestrzegali przed fałszowaniem leku ozempic, bowiem podrobione partie leku wykryto już w Wielkiej Brytanii, Irlandii Północnej oraz Brazylii. O fałszywych partiach leku informuje również polski Główny Inspektorat Farmaceutyczny. Należy zatem mieć nadzieję, iż problemem niedoboru leków dla cukrzyków zajmie się nowy wiceminister zdrowia, którym od 1 lipca został Jerzy Szafranowicz.
Podsumowując, poprzez media społecznościowe oraz nieformalne informacje rozprzestrzeniło się pośród pacjentów przekonanie, iż leki na cukrzycę mają również doskonałe działanie jako cudowny środek na odchudzanie. W tym kontekście nie ma żadnych oficjalnych badań czy też informacji, które by to potwierdzały, a rosnące zapotrzebowanie na tego typu leki prowadzi do braku ich dostępności na rynku. Sprawia to, iż pacjenci z cukrzycą mają problem z dostępem do tych leków, ich cena rośnie, a poza tym pojawia się ryzyko wprowadzenia na rynek ich podrobionych wersji. Należy zatem mieć nadzieję, iż zagadnieniem tym zainteresują się przedstawiciele resortu zdrowia, którzy znajdą właściwe rozwiązanie.