Skalpele jednorazowe a wielorazowe – różnice i zastosowanie
Skalpel należy do podstawowego wyposażenia nie tylko szpitalnych sal operacyjnych i nie tylko chirurg powinien potrafić się nim sprawnie posługiwać. Także w przychodniach pierwszego kontaktu i poradniach specjalistycznych zachodzi wielokrotnie konieczność dokonania nacięcia – np. w celu oczyszczenia rany czy usunięcia patologicznej tkanki. Można w tym celu użyć skalpela jednorazowego, wielorazowego lub z wymiennymi ostrzami. Na czym polega różnica?
Zastosowanie skalpeli jednorazowych
Budowa skalpela jest bardzo prosta – składa się on z trzonka umożliwiającego uchwyt oraz z ostrza posiadającego krawędź tnącą. Ostrze to może stanowić całość z trzonkiem lub też może być do niego mocowane.
Skalpele jednorazowe to opcja zintegrowana – plastikowa rączka połączona jest na stałe z ostrzem. Po wykonaniu nacięcia, taki skalpel należy zutylizować, wrzucając go do odpowiednio oznaczonego pojemnika na odpady medyczne – przeważnie ma on formę wiaderka ze sztywnego, twardego plastiku z zamknięciem uniemożliwiającym wyjęcie czegokolwiek ze środka. Takie odpady nie mogą być wyrzucane do zwykłego kosza na śmieci – ich odbiorem i utylizacją zajmują się wyspecjalizowane firmy, z którymi placówki medyczne zawierają umowę (jest to weryfikowane podczas każdej kontroli Sanepidu).
Skalpel jednorazowy to przede wszystkim rozwiązanie bardzo szybkie – jest dostępny natychmiast, bez konieczności sterylizacji czy zakładania nowego ostrza. To dlatego sprawdza się zwłaszcza w sytuacjach kryzysowych – stanowi wyposażenie torby ratownika medycznego. Duży wybór skalpeli jednorazowych z różnymi modelami ostrzy znajdziesz na https://mercant.pl/skalpele-jednorazowe,c156,pl.html.
Na stosowanie skalpeli jednorazowych decydują się chętnie również te placówki, które nie wykonują bardzo wielu zabiegów i w związku z tym zakup pojedynczego skalpela i jego wyrzucenie opłaca im się bardziej niż podpisywanie umowy na sterylizację narzędzi.
Zastosowanie skalpeli wielorazowych
Skalpel wielorazowy w całości wykonany jest ze stali. Po użyciu nie podlega wyrzuceniu, ale sterylizacji. W zależności od dostępnych możliwości, placówka medyczna może sterylizować narzędzia we własnym zakresie, przy pomocy specjalistycznego autoklawu, albo też może zlecać to zadanie innemu podmiotowi (ponownie przy kontroli Sanepidu będzie trzeba przedstawić stosowną umowę). Poza dezynfekcją, skalpele wielokrotnego użytku należy również regularnie ostrzyć, aby nie straciły swoich właściwości tnących.
Wielorazowe skalpele znajdują zastosowanie głównie tam, gdzie zabiegów wykonuje się bardzo dużo a sprzęt i tak jest regularnie sterylizowany – np. w szpitalach, klinikach, specjalistycznych gabinetach chirurgicznych czy tzw. klinikach jednego dnia.
Zastosowanie wymiennych ostrzy chirurgicznych
Skalpel z wymiennymi ostrzami stanowi niejako formę pośrednią między skalpelem jednorazowym a wielorazowym. W tym przypadku na trzonku znajduje się system montażu, umożliwiający zakładanie różnych ostrzy, dostosowanych do konkretnego zadania. Ostrza wyrzuca się, podobnie jak całe skalpele jednorazowe, do pojemników na odpady medyczne. Trzonki podlegają sterylizacji, tak samo jak całe skalpele wielorazowe.
Wymienne ostrza to przede wszystkim bezpieczeństwo – nie zachodzi ryzyko przenoszenia zakażonego materiału. Na Sali operacyjnej użycie skalpela z wymiennymi ostrzami oznacza także oszczędność czasu i miejsca – z jednej strony nie trzeba czekać, aż dopiero co użyte narzędzie zostanie wysterylizowane lub aż ktoś dostarczy nowe. Jednocześnie ostrza zajmują znacznie mniej miejsca niż całe skalpele i w trakcie zabiegu instrumentariuszka może mieć pod ręką spory ich zapas.
Choć skalpel kojarzy się groźnie i poważnie, to niekoniecznie jego zastosowanie musi wiązać się z faktycznym zagrożeniem. Bardzo często drobna interwencja z jego wykorzystaniem ma natychmiastowy, pozytywny wpływ na zdrowie i samopoczucie pacjenta, dlatego też podstawy obsługi tego narzędzia powinni posiadać zarówno lekarze, jak i personel pomocniczy. Skalpele jednorazowe, wielorazowe lub z wymiennymi ostrzami znajdują się np. na wyposażeniu gabinetów dermatologicznych, stomatologicznych czy podologicznych.