Obecna sytuacja wymusza na rządzących dużo zmian w prawie, które służyć będą efektywniejszej walce z epidemią. Między innymi urzędnicy resortu zdrowia opracowują nowe przepisy, które mają też temu służyć. Mowa tutaj o takich zmianach, jak chociażby możliwość udzielania teleporad dla psychologów i psychiatrów, jak i też większym usamodzielnieniu anestezjologów już po drugim roku studiów.
Jakich zmian w zakresie funkcjonowania ochrony zdrowia możemy spodziewać się w najbliższym czasie?
Czas epidemii wymaga od nas zdecydowanego ograniczenia kontaktów międzyludzkich. Stąd też wymogiem chwili jest konieczność wprowadzenia takich zmian, by jak najwięcej usług mogło być udzielanych zdalnie.
I taka sama zasada dotyczy również systemu ochrony zdrowia. Lekarze podstawowej opieki zdrowotnej (POZ) możliwość udzielania porad w formie zdalnej mieli już przed epidemią. Niestety, nader rzadko z tego korzystali. Z chwilą jednak rozprzestrzeniania się koronawirusa i powstania zagrożenia epidemicznego, teleporady zdecydowanie się upowszechniły. Następnie taka możliwość została stworzona dla ambulatoryjnej opieki specjalistycznej (AOS), jednakże zmiany nie objęły wszystkich zakresów świadczeń.
Okazało się, iż pominięto psychologów i psychoterapeutów. A o taką możliwość apeluje wiele organizacji i instytucji. Między innymi Ogólnopolski Związek Zawodowy Psychologów, Bernadetta Izydorczyk oraz Agnieszka Słopień, konsultantki krajowe w dziedzinie psychologii klinicznej oraz psychoterapii dzieci i młodzieży, jak i Marek Balicki, będący pełnomocnikiem ministra zdrowia ds. reformy psychiatrii. Wszystkie te osoby podkreślają, iż niezwykle ważnym jest umożliwienie skorzystania z tej formy pomocy wszystkim potrzebującym, zwłaszcza w sytuacji zawieszenia pracy oddziałów dziennych i terapii grupowych.
Jak na takie postulaty zareagował resort zdrowia?
Otóż w tempie ekspresowym przygotowane zostało rozporządzenie w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu opieki psychiatrycznej i leczenia uzależnień. Zostało ono niezwłocznie skierowane do publikacji i weszło w życie z dniem 17 marca 2020 roku.
W tym samym, pilnym trybie weszło w życie rozporządzenie w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu świadczeń pielęgnacyjnych i opiekuńczych w ramach opieki długoterminowej oraz z zakresu opieki paliatywnej i hospicyjnej.
Wszystkie te szybko wprowadzone rozporządzenia, poza umożliwieniem udzielania porad za pośrednictwem systemów teleinformatycznych (pod warunkiem, iż nie zagraża to zdrowiu pacjentów), poszerzono grono lekarzy, którzy takich porad mogą udzielać. Okresowo bowiem dopuszczono do tego tych, którzy formalnie nie uzyskali jeszcze tytułu specjalisty.
Jest to o tyle istotne, gdyż w związku z epidemią przesunięto państwowe egzaminy specjalizacyjne (PES). I zgodnie z nowymi rozporządzeniami, lekarze, którzy złożyli z wynikiem pozytywnym część pisemną PES, maja być obecnie traktowani na równi ze specjalistami. Natomiast ci, którzy złożyli dopiero wniosek o przystąpienie do egzaminu, mają być potraktowani jako lekarze w trakcie specjalizacji.
A jakie zasady resort zdrowia przewidział dla anestezjologów?
Otóż w ich przypadku ustalenia są nieco odmienne. Zgodnie bowiem z wprowadzoną w błyskawicznym tempie nowelizacją w sprawie standardu organizacyjnego opieki zdrowotnej w dziedzinie anestezjologii i intensywnej terapii przewidziano, iż samodzielne wykonywanie świadczeń z tego zakresu przysługuje już lekarzom, którzy ukończyli drugi rok szkolenia specjalizacyjnego w tej dziedzinie.
Poza tym, wymóg obecności anestezjologa spełniać będzie też lekarz, który ukończył szkolenie, ale w związku z epidemią zdał wyłącznie pisemną część PES (lub też jego odpowiednika, czyli europejskiego egzaminu specjalizacyjnego). Jednakże takie uprawnienie przysługiwać będzie tylko do dnia wskazanego jako termin części ustnej.
Takie działania urzędników resortu zdrowia są spowodowane chęcią zwiększenia liczby lekarzy zajmujących się walką z epidemią koronawirusa COVID-19. Jednocześnie są też odpowiedzią na głosy ekspertów, którzy uważają, iż właśnie brak wykwalifikowanej kadry może okazać się jedną z najpoważniejszych przeszkód w walce z epidemią.
Kiedy zatem można spodziewać się przeprowadzenia egzaminów PES?
Generalnie PES został przesunięty na podstawie nowelizacji rozporządzenia w sprawie specjalizacji lekarzy i lekarzy dentystów. Umożliwiła ona ministrowi zdrowia odwołanie całości lub części egzaminu w danej dziedzinie medycyny wskutek stwierdzenia zagrożenia zdrowia lub życia osób biorących w nim udział. Nowe terminy egzaminów podane zostaną na dwa tygodnie przed ich planowaną datą przeprowadzenia.
Analogiczna sytuacja miała miejsce w przypadku kształcenia podyplomowego pielęgniarek i położnych, gdzie również odwołano egzaminy pielęgniarskie. Nowelizacja pozwoliła też na wydłużenie obowiązujących form kształcenia podyplomowego.
Podsumowując, obecna sytuacja w Polsce, a już szczególnie w medycynie, daleka jest od normalnej. Mierzymy się obecnie z epidemią koronawirusa i wszystkie działania skierowane zostały na spowodowanie spowolnienia rozprzestrzeniania się tej epidemii. Właśnie branża medyczna jest obecnie na pierwszej linii frontu tej walki i każde działanie, które ma poprawić jej stan osobowy, bądź też umożliwić świadczenie usług zdalnie, musi być oceniane pozytywnie.