Już wkrótce będziemy mieć do czynienia ze zmianami dotyczącymi egzaminu dla przyszłych lekarzy. W tym kontekście urzędnicy Ministerstwa Zdrowia chcą, by pytania z lekarskiego egzaminu końcowego oraz jego odpowiednika dla dentystów nie były jawne. Nowe zasady obowiązywać mają już od jesieni roku obecnego.
Co jest zatem istotne w kontekście zmian dotyczących egzaminu lekarskiego dla przyszłych lekarzy oraz lekarzy dentystów?
Urzędnicy Ministerstwa Zdrowia planują wprowadzić nowe zasady dotyczące pytań z lekarskiego egzaminu końcowego oraz jego odpowiednika dla lekarzy dentystów. Pytania te mają nie być jawne i egzamin ten zdawać mogą absolwenci oraz studenci VI roku medycyny, przy czym nowe zasady obowiązywać mają od jesieni roku obecnego.
Od 2021 roku 70,0% pytań z egzaminu końcowego pochodzi z bazy dostępnej na stronie Centrum Egzaminów Medycznych, a do zdania egzaminu i uzyskania prawa wykonywania zawodu uprawnia 56,0% punktów. To wszystko sprawiło, iż zdawalność egzaminów zwiększyła się z 90,0% do 99,0%%. Jak zatem podkreśla dr Mateusz Kowalczyk, wiceprezes Naczelnej Rady Lekarskiej, odejście od pytań z bazy niewątpliwie pozwoli lepiej zweryfikować kandydatów na przyszłych lekarzy, zwłaszcza w dobie otwierających się wszędzie kierunków lekarskich i spadku jakości nauczania.
Ideą zmiany jest to, iż egzaminatorzy zamierzają sprawdzać wiedzę wyniesioną ze studiów lekarskich, a nie jedynie zdolność do zapamiętania kilku tysięcy pytań wraz z odpowiedziami.
Generalnie w jesiennej sesji egzaminacyjnej w roku obecnym absolwenci medycyny oraz studenci, którzy ukończyli 10 semestrów 6-letnich studiów, zdawać będą prawdopodobnie lekarski egzamin końcowy (LEK) oraz lekarsko-dentystyczny egzamin końcowy (LDEK) na zasadach sprzed 2021 roku. A zatem 200 pytań, które czekać będą na nich w książeczkach testowych, nie będzie pochodzić z jawnej bazy pytań z lat poprzednich, a zostaną one stworzone na nowo.
W powyższym aspekcie prof. Mariusz Klencki, dyrektor departamentu rozwoju kadr medycznych w Ministerstwie Zdrowia oraz były dyrektor Centrum Egzaminów Medycznych, potwierdził, iż prace nad zmianą formuły egzaminu są prowadzone we współpracy z Naczelną Izbą Lekarską od kilku miesięcy i pierwszy egzamin na nowych, a tak naprawdę starych zasadach, mógłby się odbyć już w jesiennej sesji w roku obecnym.
Warto zauważyć, iż zarówno lekarski egzamin końcowy, jak i lekarsko-dentystyczny egzamin końcowy są egzaminami państwowymi, koniecznymi do uzyskania pełnego prawa wykonywania zawodu lekarza oraz lekarza dentysty. W ciągu roku zdawać można je dwukrotnie, mianowicie w lutowej sesji wiosennej oraz wrześniowej sesji jesiennej. Egzamin ten ma formę testu, a na każde z 200 pytań wybrać można jedną odpowiedź z 5 zaproponowanych.
Niewątpliwie wynik pozytywny zapewnia już 56,0% punktów, jednak przyszli lekarze walczą tutaj o jak najlepszy wynik, ponieważ to właśnie on gwarantuje przyjęcie na wybraną specjalizację. Tutaj warto bowiem zauważyć, iż w tych najbardziej obleganych specjalizacjach, jak obecnie dermatologia, radiologia, endokrynologia czy też okulistyka, liczą się wyniki na poziomie powyżej 85,0%-90,0% punktów.
Na czym zatem w praktyce polega powrót do formuły egzaminu sprzed 2021 roku?
Co do zasady do 2021 roku przyszli lekarze nie znali treści pytań, które pojawią się na egzaminie końcowym. Mogli oni tutaj mieć jedynie nadzieję, iż pojawią się również i te z lat ubiegłych, spisywane skrupulatnie przez zdających, lecz takiej gwarancji nigdy nie było. W tym kontekście wszystko uległo zmianie po jesiennej sesji 2020 roku, a zatem z okresu epidemii COVID-19, gdy lekarski egzamin końcowy zdało 77,0% osób.
Wówczas ten wynik, jak i konieczność zapewnienia Polakom jak największej liczby lekarzy, przesądziło o tym, iż rządzący zmienili zasady. Od tej pory bowiem 70,0% pytań pochodzić miało z jawnej bazy, dostępnej przyszłym kandydatom na medyków. Protestując przeciwko takiemu rozwiązaniu, ówczesny szef Centrum Egzaminów Medycznych, a obecny dyrektor departamentu rozwoju kadr medycznych w Ministerstwie Zdrowia oraz orędownik powrotu do poprzednich zasad, prof. Mariusz Klencki podał się do dymisji.
Jak podkreśla obecny dyrektor Centrum Egzaminów Medycznych dr hab. Rafał Kubiak, ze statystyk Centrum Egzaminów Medycznych wynika, iż przed zmianą zasad zdawalność kształtowała się na poziomie średnio 90,0%, a po reformie z lutego 2021 roku, wzrosła skokowo do poziomu 98,0%-99,0%, utrzymując się na podobnym poziomie.
Za zmianami dotyczącymi zasad egzaminów medycznych opowiadają się również przedstawiciele Naczelnej Rady Lekarskiej, gdzie jej wiceprezes, dr nauk med. Mateusz Kowalczyk tłumaczy, iż lekarski egzamin końcowy oraz lekarsko-dentystyczny egzamin końcowy są niewątpliwie przepustką do zawodu lekarza oraz lekarza dentysty i powinny one dawać rękojmię, że absolwent medycyny jest właściwie przygotowany do leczenia. Jest to niebywale istotne szczególnie teraz, gdy otwarto wiele nowych kierunków lekarskich, a w tym chociażby takich, które budzą wątpliwości co do jakości kształcenia, wyrażone już przez negatywną opinię Państwowej Komisji Akredytacyjnej.
W powyższym aspekcie warto sobie uświadomić, iż zdający przed 2021 rokiem musieli wykazać się nie tylko umiejętnością zapamiętywania odpowiedzi i pytań, lecz również rzeczywistą wiedzą, wyniesioną ze studiów, a o dobry wynik było naprawdę trudno, podczas gdy obecnie walka o miejsce specjalizacyjne odbywa się o połówki punktu.
Niestety wygląda na to, iż dokonując zmiany przepisów, pierwsze osoby, które będą zdawać egzaminy według nowych zasad, będą o miejsce na specjalizacji walczyć jeszcze ze zdającymi według starych zasad, a zatem walka ta nie będzie uczciwa.
O czym jeszcze warto wiedzieć w kontekście zmiany zasad dotyczących egzaminów lekarskich?
Poza zmianami dotyczącymi zasad zdawania końcowych egzaminów lekarskich, do zmiany nadają się również i inne zagadnienia tego dotyczące. W tym aspekcie obecny dyrektor Centrum Egzaminów Medycznych ma nadzieję, iż dojdzie do rewaloryzacji opłaty egzaminacyjnej za zgłoszenie do lekarskiego egzaminu końcowego czy też lekarsko-dentystycznego egzaminu końcowego. Obecnie bowiem za pierwsze zgłoszenie nie płaci się w ogóle, a jeśli zdający nie przyjdzie na pierwszy termin, drugie zgłoszenie ma też darmowe. Dopiero kolejne zgłoszenia kosztują go 100,00 zł. Tutaj warto zauważyć, iż kwota ta została skalkulowana kilkanaście lat temu, a obecnie przygotowanie materiałów i sal egzaminacyjnych kosztuje co najmniej dwa razy więcej. Poza tym, co warto podkreślić, na lekarski egzamin końcowy czy lekarsko-dentystyczny egzamin końcowy nie przychodzi od 20,0% do 25,0% osób, które złożyły elektroniczne zgłoszenie. Zakładając, że wniosek składa ok. 12,0 tys. zdających, absencja dotyczy zatem ok. 3,0 tys. osób, dla których przygotowano miejsce w salach, powołano zespoły egzaminacyjne i wydrukowano książeczki testowe. W 2024 roku na lekarski egzamin końcowy nie przybyło 3.920 zdających, a na lekarsko-dentystyczny egzamin końcowy 680 osób. W tym zakresie koszt nie zgłaszających się osób sięgnął kwoty prawie 800.000,00 zł.
Przedstawiciele resortu zdrowia planują również przywrócenie ustnej części Państwowego Egzaminu Specjalizacyjnego dla wszystkich zdających. Tutaj bowiem od 2023 roku lekarz, który z części testowej dostanie ocenę co najmniej dobrą, jest zwalniany z części ustnej. Tymczasem to właśnie owa część ustna pozwala ocenić praktyczne umiejętności zdającego, a ponadto zwolnienie z części ustnej dotyczy tylko lekarzy, gdy tymczasem pozostałe zawody medyczne, a zatem farmaceuci czy też diagności laboratoryjni z takiego zwolnienia nie korzystają. Stąd też w zamierzeniach jest przywrócenie egzaminu ustnego dla wszystkich przedstawicieli zawodów medycznych.
Podsumowując, przedstawiciele Ministerstwa Zdrowia, w porozumieniu z ekspertami ze środowiska medycznego, planują dokonać zmian w zakresie końcowych egzaminów dla lekarzy oraz lekarzy dentystów. W tym aspekcie celem jest to, aby egzaminatorzy sprawdzili faktyczną wiedzę przyszłych medyków wyniesioną ze studiów lekarskich, a nie jedynie zdolność zapamiętywania kilku tysięcy pytań i odpowiedzi. Zmiana formuły polegać ma na tym, iż nie będzie już pytań dostępnych dla wszystkich przed egzaminem, a będą one opracowane na nowo, co powinno sprzyjać rzeczywistej ocenie umiejętności podejmowania się przeróżnych zadań w branży medycznej.